Xét nghiệm Phosphorus (P)

Tên tắt : RF

Tên chính : Rheumatoid Factor

Xét nghiệm liên quan : ANA, Autoantibodies, CCP (Cyclic Citrullinated Peptide Antibody), ESR, CRP, ENA panel, Synovial Fluid Analysis

Tên khác : P; PO₄; Phosphate

TÊn chính : Inorganic Phosphate

XÉt nghiệm liên quan : Calcium; Electrolyte Panel; Vitamin D; Parathyroid Hormone (PTH); Magnesium

Phốt pho là một khoáng chất kết hợp với các chất khác để tạo thành các hợp chất phosphate hữu cơ và vô cơ. Photphohay phosphate thường được sử dụng thay thế cho nhau khi nói về thử nghiệm, nó là số lượng  phosphate vô cơ trong máu được đo bằng một xét nghiệm phốt pho / phosphate. Phốt phát rất quan trọng để sản xuất năng lượng, chức năng cơ bắp và dây thần kinh, và tăng trưởng xương. Nó cũng đóng một vai trò quan trọng như một hệ thống đệm, giúp duy trì sự cân bằng acid-base của cơ thể.

Photpho đi vào cơ thể qua chế độ ăn uống. Nó được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm và dễ dàng hấp thụ bởi ruột. Khoảng 70% đến 80% phốt phát của cơ thể được kết hợp với canxi để giúp hình thành xương và răng, khoảng 10% được tìm thấy trong cơ, và khoảng 1% trong mô thần kinh. Phần còn lại được tìm thấy trong các tế bào khắp cơ thể, nơi nó được sử dụng chủ yếu để lưu trữ năng lượng. Thông thường chỉ khoảng 1% trong tổng số phốt cơ thể hiện diện trong máu. Một loạt các loại thực phẩm như đậu, đậu Hà Lan và các loại hạt, ngũ cốc, các sản phẩm từ sữa, trứng, thịt bò, thịt gà, thịt gà và cá, có chứa một lượng đáng kể phốt pho. Cơ thể duy trì phốt pho / phosphate trong máu bằng cách điều hoà lượng  hấp thụ từ ruột và bài tiết qua thận. Mức phosphat cũng bị ảnh hưởng bởi sự tương tác của hormone tuyến cận giáp (PTH), canxi, và vitamin D.

Thiếu hụt phốt pho (giảm phosphate huyết) có thể được nhìn thấy trong suy dinh dưỡng, kém hấp thu, sự mất cân bằng acid-base, tăng calci máu, và các rối loạn ảnh hưởng đến chức năng thận. Quá nhiều phốt pho (tăng phosphate huyết) có thể được nhìn thấy khisố lượng nhập vào tăng lên, canxi máu hạ, và rối loạn chức năng thận.

Một người nào đó có mức độthiếu hụt phốt pho nhẹ đến trung bình thường không có bất kỳ triệu chứng do phốt pho thấp. Thiếu hụt phốt pho nặng, các triệu chứng nhìn thấy có thể bao gồm yếu cơ và nhầm lẫn. Nếutăng vượt quá giới của phốt pho, các triệu chứng tương tự như với canxi thấp, bao gồm cả chuột rút cơ bắp, lẫn lộn, và thậm chí co giật.

Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?

Xét nghiệm phốt pho thường chỉ định cùng với các xét nghiệm khác, chẳng hạn như canxi hormone tuyến cận giáp, (PTH), và / hoặc vitamin D, giúp chẩn đoán ,theo dõi điều trị và / hoặc các nguyên nhân khác  gây ra sự mất cân bằng canxi và phốt pho.

Xét nghiệm phốt pho được thực hiện phổ biến nhất trên các mẫu máu, phốt pho đôi khi được đo trong mẫu nước tiểu để theo dõi đào thải của thận.

Khi nào được chỉ định?

Mức độ phốt pho bất thường nhẹ thường không gây triệu chứng, kiểm tra phốt pho thường được thực hiện như bước tiếp theo một thử nghiệm canxi bất thường và / hoặc khi các triệu chứng của canxi bất thường như mệt mỏi, yếu cơ, chuột rút, hoặc hiện diện các vấn đề về xương . Xét nghiệm phốt pho cũng có thể được chỉ định cùng với các xét nghiệm khác khi triệu chứng gợi ý cho thấy về thận và rối loạn tiêu hóa. Khi các nguyên nhân gây nồng độ phốt pho và / hoặc canxi được tìm thấy bất thường, thử nghiệm cho cả hai có thể được chỉ định vào khoảng thời gian nhất định để theo dõi hiệu quả điều trị. Đôi khi bác sĩ có thể theo dõi mức độ phốt-pho của một người nào đó bị  bệnh tiểu đường hoặc có dấu hiệu của sự mất cân bằng acid-base.

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa là gì?

* Giá trị tham chiếu bình thường : Phosphorus = 0.81 – 1.36 mmol/L

* Giảm phosphate huyết có thể là do hoặc liên quan:

– Tăng calci máu, đặc biệt là do cường cận giáp
– Việc sử dụng quá mức của thuốc lợi tiểu
– Suy dinh dưỡng
– Tác dụng của rượu
– Các vết bỏng nặng
– Bệnh tiểu đường nhiễm ceton-acid (sau khi điều trị)
– Suy giáp
– Hạ kali máu
– Sử dụng kháng acid lâu dài
– Còi xương, nhuyễn xương (do thiếu vitamin D)

* Tăng phosphate huyếtcó thể là do hoặc liên quan:

– Suy thận
– Thiểu năng tuyến cận giáp
– Bệnh tiểu đường nhiễm ceton-acid (khi lần đầu tiên nhìn thấy)
– Tăng cường sốlượng trong chế độ ăn uống (phosphate bổ sung)

Điều gì khác cần biết?

Mức độ cao bất thường của phốt pho có thể dẫn đến tổn thương cơ quan do vôi hóa, lắng đọng calcium phosphate trong các mô.

Mức phosphat ở trẻ em  thường cao hơn người lớn vì xương của trẻ đang tích cực phát triển. Hàm lượng phosphate thấp ở trẻ em có thể ức chế sự phát triển xương.

Mức độ phốt pho máu và nước tiểu có thể bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng các dung dịch thụt tháo và thuốc nhuận tràng có chứa sodium phosphate, chế độ ăn uống dư thừa Vitamin D bổ sung, và truyền glucose tĩnh mạch.

Câu hỏi thường gặp

1. Nếu không có triệu chứng, làm thế nào tôi biết nếu tôi có mức phốt-pho bất thường?

Mức phốt-pho bất thường thường được phát hiện do mối quan hệ và ảnh hưởng đến canxi. Canxi thườngđược xét nghiệm  như là một phần của bảng  chuyển hóa toàn diện và bảng chuyển hóa cơ bản (CMP vàBMP), kiểm tra thường xuyên được chỉ định. Nếu bạn có mức canxi bất thường, bác sĩ thường sẽ kiểm tra mức độ phốt pho của bạn.

2. Ăn chay có thể đáp ứng nhu cầu phốt pho mà không cần thịt hoặc sữa?

Có, nhưng chỉ có khoảng 50% phốt pho trong các nguồn thực vật như đậu, đậu lăng, ngũ cốc, đậu phộng và quả hạnh cung cấp cho cơ thể, vì chúng ta thiếu các enzym để xử lý nó. Một ngoại lệ đó là nấm men bánh mìvì men cung cấp các enzyme cần thiết.

nguồn: https://hoachatxetnghiem.com.vn/xet-nghiem-phosphus.stm