Xét nghiệm Catecholamines

Tên khác : Dopamine; Epinephrine; Norepinephrine; Free Urine Catecholamines; Fractionated Catecholamines

Tên chính : Catecholamines, Plasma and Urine

Xét nghiệm liên quan : Plasma Free Metanephrines; Urine Metanephrines; VMA

Catecholamine là một nhóm các hormone tương tự nhau được sản xuất bởi tủy thượng thận, phần bên trong của tuyến thượng thận. Tuyến thượng thận nhỏ, hình tam giác nằm trên đầu của mỗi thận. Catecholamine gồm ba chất chính là dopamine, epinephrine (adrenaline) và norepinephrine. Thử nghiệm Catecholamine đo số lượng các kích thích tố trong máu và / hoặc nước tiểu.

Đáp ứng với tình trạng căng thẳng về thể chất hay tình cảm Catecholamine được phóng thích vào máu. Hormon giúp truyền xung động thần kinh trong não, làm tăng glucose và giải phóng axit béo để tạo ra năng lượng, làm dãn phế quản, và làm dãn đồng tử. Norepinephrine làm co thắt mạch máu, tăng huyết áp, và  epinephrine gia tăng nhịp tim và sự trao đổi chất. Sau khi hoàn thành các tác động, các kích thích tố được chuyển hóa thành các hợp chất không hoạt động. Dopamine trở thành homovanillic acid (HVA), norepinephrine phá vỡ thành normetanephrine và acid vanilmadelic(VMA), và epinephrine trở thành metanephrine và VMA. Cả hai kích thích tố và các chất chuyển hóa của chúng được bài tiết trong nước tiểu.

Bình thường, catecholamine và các chất chuyển hóa của nó có mặt trong cơ thể một lượng nhỏ, dao động  tăng chỉ thấy rõ trong và ngay sau khi có tình trạng căng thẳng. Tuy nhiên Pheochromocytomas và các khối u thần kinh nội tiết khácsản xuất số lượng lớn catecholamine, kết quả là nồng độ các kích thích tố và các chất chuyển hóa của chúng tăng lên rất nhiều trong máu và nước tiểu. Điều này có thể làm cho kinh nguyệt kéo dài hoặc đợt tăng huyết áp, có thể dẫn đến nhức đầu nặng. Các triệu chứng khác của catecholamine gây ra bao gồm đánh trống ngực, vã mồ hôi, buồn nôn, lo lắng, và ngứa ran ở chi.

Pheochromocytomas là rất hiếm và khoảng 90% nguyên nhân là do bướu của các tuyến thượng thận.Chỉ có một vàipheochromocytomas là ung thư, còn hầu hết là lành tính và không lan tràn ra ngoài vị trí ban đầu của nó. Tuy nhiênnếu không điều trị, bướu có thể tiếp tục phát triển và các triệu chứng có thể xấu đi. Qua thời gian, các catecholamine dư thừa gây ra tăng huyết áp, có thể dẫn đến tổn thương thận, bệnh tim, và tăng nguy cơ đột quỵ hoặc đau tim.

Xét nghiệm Catecholamine nước tiểu và máu có thể được sử dụng để giúp phát hiện sự hiện diện của pheochromocytomas. Điều quan trọng là để chẩn đoán và điều trị các khối u hiếm bởi vì chúng gây ra một dạng cao huyết ápcó khả năng chữa được. Trong hầu hết các trường hợp, các khối u có thể được phẫu thuật cắt bỏ và / hoặc xử lý để làm giảm sản xuất số lượng catecholamine và giảm bớt hoặc loại bỏ các triệu chứng liên quan và các biến chứng.

Thử nghiệm  catecholamine máu đo số lượng  kích thích tố hiện diện trong máu tại thời điểm thu thập mẫu, trong khi cácxét nghiệm nước tiểu đo số bài tiết trong khoảng thời gian 24-giờ.

Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?

Thử nghiệm catecholamine chủ yếu được sử dụng để giúp phát hiện hoặc loại trừở những người có triệu chứng pheochromocytomas. Nó cũng có thể được chỉ định khi pheochromocytoma được lấy ra để giám sát sự tái phát. Xét nghiệm máu là hữu ích nhất khi người có tăng huyết áp kéo dài hoặc hiện đang trải qua một tình trạng tăng huyết áp định kỳ. Bởi vì các hormon không ở lâu dài trong máu, chúng được cơ thể sử dụng , chuyển hóa, và / hoặc bài tiết ,nên các biện pháp xét nghiệm catecholamin nước tiểu là đo tổng số lượng catecholamine phóng thích trong 24 giờ được sử dụng.Trong thời gian này mức độ hormone có thể dao động đáng kể, xét nghiệm nước tiểu có thể phát hiện sản xuất dư thừa mà các thử nghiệm máu bỏ mất. Xét nghiệm máu và nước tiểu có thể được chỉ định với nhau hoặc riêng rẽ để tìm sốlượng quá mức của cả hai catecholamine và các chất chuyển hóa của chúng.

Những thử nghiệm này cũng bị ảnh hưởng bởi các loại thuốc, thực phẩm, và sự căng thẳng, xét nghiệm dương tính giả có thể xảy ra. Vì lý do này, thử nghiệm catecholamine không được khuyến cáo như là một thử nghiệm tầm soát cho công chúng. Các bác sĩ thường đò xét một kết quả dương tính bằng cách đánh giá áp lực của một người, khi thay đổi làm việc hoặc giảm thiểu bất kỳ ảnh hưởng, và sau đó lặp lại các xét nghiệm để xác nhận phát hiện ban đầu.

Thỉnh thoảng, các xét nghiệm có thể được chỉ định cho một người không có triệu chứng nhưng nếu có một khối u thượng thận hoặc thần kinh nội tiết được phát hiện trong quá trình quét (CT ) được tiến hành cho mục đích khác hoặc nếu người có một lịch sử cá nhân hoặc gia đình có pheochromocytoma.

Khi nào được chỉ định?

Thử nghiệm catecholamine được chỉ định khi một bác sĩ có thể nghi ngờ rằng một người có một pheochromocytoma hoặc muốn loại trừ khả năng. Bác sĩ có thể chỉ định khi có ai đó có tăng huyết áp dai dẳng hoặc định kỳ, cùng với các triệu chứng như nhức đầu, đổ mồ hôi, nóng bừng và nhịp tim nhanh. Nó cũng có thể được chỉ định khi một người có tăng huyết áp mà không đáp ứng với điều trị như những người có pheochromocytomas thường xuyên đề kháng với các điều trị thông thường.

Thỉnh thoảng, xét nghiệm có thể được chỉ định khi một khối u thượng thận được phát hiện tình cờ hoặc khi ai đó có một lịch sử gia đình của pheochromocytomas. Nó cũng có thể được sử dụng như một công cụ giám sát khi một người đã được điều trị pheochromocytoma trước đó.

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa là gì?

Giá trị tham khảo

 Hàm lượng bình thường của catecholamine trong huyết tương và trong nước tiểu/ 24 giờ

  Adrenaline Noradrenaline Dopamine
Huyết tương < 70 pg/mL < 400 pg/mL < 30 pg/mL
Nước tiểu/ 24 giờ < 20 µg/ 24 giờ

(110 nmol/ 24 giờ)

< 90 µg/ 24 giờ

(535 nmol/ 24 giờ)

< 400 µg/ 24 giờ

(2600 nmol/ 24 giờ)

Các giá trị nêu trên có thể thay đổi theo các kỹ thuật định lượng được sử dụng.

Thử nghiệm catecholamine là nhạy cảm với nhiều ảnh hưởng bên ngoài và pheochromocytomas là rất hiếm, bác sĩ có thể nhìn thấy nhiều kết quả dương tính giả hơn dương tínhthật. Nếu một người có triệu chứng, có số lượng catecholamine tăng trong máu và / hoặc nước tiểu, tiếp tục chỉ định thêm xét nghiệm để điều tra . Căn bệnh nghiêm trọng và căng thẳng có thể gây ra tăng tạm thời  mức độ catecholaminevừa phải. Các bác sĩ phải đánh giá toàn bộ tình trạng thể chất của họ , trạng thái cảm xúc, thuốc men, và chế độ ăn uống. Khi chất gây trở ngại và / hoặc nguyên nhânđược tìm thấy và giải quyết, bác sĩ cũng thường xuyên  kiểm tra lại để xác định xem các catecholamine có còn tăng lên. Bác sĩ cũng có thể yêu cầukiểm tra metanephrine máu và / hoặc nước tiểu để giúp xác nhận sự  phát hiện của mình và kiểm tra hình ảnh, chẳng hạn như một MRI, để giúp xác định vị trí khối u .

Nếu mức độ catecholamine tăng cao ở một người đã có một pheochromocytoma từ  trước, mức độ tăng có khả năng làhoặc điều trị không hiệu quả hoặc do tăng định kỳ của khối u.

Nếu nồng độ catecholamin bình thường trong huyết tương và nước tiểu, cũng không chắc rằng người đó không có một pheochromocytoma .Tuy nhiên Pheochromocytomas không nhất thiết phải sản xuất catecholamine với một tốc độ không thay đổi,. Nếu người  gần đây không có cao huyết áp, thì nồng độ catecholamin trong máu và nước tiểu của họ có thể là bình thường hoặc gần mức bình thường ngay cả khi họ có pheochromocytoma .

Điều gì khác cần biết?

Trong khi thử nghiệm catecholamine trong huyết tương và nước tiểu có thể giúp phát hiện và chẩn đoán pheochromocytomas, nó không thể chỉ cho bác sĩ nơi có khối u, cho dù có nhiều hơn một, hoặc có hoặc không có khối u là lành tính (mặc dù hầu hết). Số lượng catecholamine sản xuất không nhất thiết phải tương ứng với kích thước của khối u. Đây là một đặc tính sinh lý của các mô khối u. Tuy nhiên tổng số lượng catecholamine sản xuất sẽ có xu hướng tăngbằngvới tăng kích thước khối u .

Nhiều loại thuốc có thể can thiệp vào thử nghiệm catecholamine. Tuy nhiên, điều quan trọng là nói chuyện với bác sĩ trước khi ngưng bất cứ loại thuốc nào theo chỉ định. Ông sẽ làm việc với người đang được thử nghiệm để xác định các chất và thuốc điều trị có khả năng gây trở ngại và để xác định trong số đó có thể có những thuốckhông gây ảnh hưởng và phải được tiếp tục thử nghiệm. Một số các chất có thể gây nhiễuthử nghiệm catecholamine bao gồm: acetaminophen, aminophylline, chất kích thích, ức chế sự thèm ăn, cà phê, trà, và các hình thức khác của caffeine, chloral hydrate, clonidin, dexamethasone, thuốc lợi tiểu, epinephrine, ethanol (rượu), insulin, imipramin , lithium, methyldopa (Aldomet), ức chế  MAO (monoamine oxidase), nhỏ mũi nicotine, nitroglycerine, propafenone (Rythmol), reserpin, salicylat, theophylline, tetracycline, thuốc chống trầm cảm , thuốc dãn mạch. Các tác dụng của các thuốc này làm kết quả catecholamin sẽ khác nhau từ người này sang người khác và thường không thể dự đoán được.

Trong khi 90% pheochromocytomas được tìm thấy trong các tuyến thượng thận, hầu hết trong số 10% còn lại thường được tìm thấy trong khoang bụng. Tổ chức Y tế Thế giới sử dụng “paraganglioma ngoài thượng thận” để mô tả khối u sản xuất catecholamine không nằm ở tuyến thượng thận.

Câu hỏi thường gặp

  1. Có cách nào để ngăn chặn một pheochromocytoma hình thành?

Không, khối u có thể được phát hiện và cắt bỏ, nhưng không ngăn cản. Trong hầu hết các trường hợp, khối u là lành tính, và một khi nó được lấy ra, nó sẽ không tái phát.

  1. Xét nghiệm thực sự cần thiết đo trong mẫu nước tiểu 24 giờ?

Có, kết quả xét nghiệm chính xác, là điều cần thiết,Toàn bộ số lượng các kích thích tố được thu thập  trong  nước tiểu24h. Bởi vì catecholamine được phóng thíchkhác nhau vào các thời điểm khác nhau, một mẫu nước tiểu bất kỳ không có thể bao gồm hầu hết các kích thích tố trong đó.

  1. Trạng thái tâm trí của tôi thực sự có thể ảnh hưởng đến kết quả thử nghiệm của tôi?

Vâng, bởi vì catecholamine được phóng thích từ tuyến thượng thận phản ứng với stress. Nếu bạn đang lo lắng hoặc sợ hãi, nồng độ catecholamine của bạn có thể được tăng lên.

nguồn: https://hoachatxetnghiem.com.vn/xet-nghiem-catecholamines.stm

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

0938238868