Xét nghiệm ANA

Tên khác : Antinuclear Antibody; Fluorescent Antinuclear Antibody; FANA

Tên chính : Antinuclear Antibody

Xét nghiệm liên quan : ENA Panel; Complement; AMA; Autoantibodies; Anti-dsDNA; Anticentromere Antibody; Nucleolar Antibody

Các thử nghiệm ANA xác định sự hiện diện của kháng thể kháng nhân (ANA) trong máu. ANA là một nhóm của các kháng thể đặc biệt được sản xuất bởi hệ thống miễn dịch của một người khi nó không phân biệt thích hợp giữa “cùng loại” và “khác loại.” Những tự kháng thể tấn công các tế bào của cơ thể, gây ra các dấu hiệu và triệu chứng như viêm mô vàcơ quan, đau khớp và cơ bắp, và mệt mỏi. Sự hiện diện của ANA là một dấu hiệu của một quá trình tự miễn dịch và được liên kết với một số bệnh tự miễn dịch, nhưng phổ biến nhất được thấy trong lupus ban đỏ rối loạn tự miễn dịch hệ thống (SLE).

Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?

Xét nghiệm kháng thể kháng nhân (ANA) được chỉ định để giúp tầm soát  các rối loạn tự miễn dịch và thường được sử dụng như là một trong các xét nghiệm để chẩn đoán lupus ban đỏ hệ thống (SLE). Tùy thuộc vào triệu chứng của người và nghi ngờ chẩn đoán, ANA có thể được chỉ định cùng với một hoặc nhiều xét nghiệm tự kháng thể khác. Xét nghiệm khác liên quan đến sự hiện diện của tình trạng viêm, chẳng hạn như tốc độ lắng hồng cầu (ESR) và / hoặc protein phản ứng C (CRP), cũng có thể được chỉ định. Các xét nghiệm bổ sung theo sau ANA có thể được chỉ định,xem như là tập hợp thử nghiệm con của  ANA và được sử dụng kết hợp với tiền sử lâm sàng của một người để loại trừ chẩn đoán các rối loạn tự miễn khác.

Khi nào được chỉ định?

Các thử nghiệm ANA được chỉ định khi một người nào đó cho thấy các dấu hiệu và triệu chứng có liên quan với SLE hoặc rối loạn tự miễn dịch khác. Nó cũng có thể được chỉ định khi một người đã được chẩn đoán mắc một rối loạn tự miễn dịch và bác sĩ nghi ngờ rằng người ấy có thể đã phát triển thêm một rối loạn tự miễn dịch. Những người bị rối loạn tự miễn dịch có thể có một loạt các triệu chứng như sốt nhẹ, đau khớp, mệt mỏi, và / hoặc phát ban không rõ nguyên nhân có thể thay đổi theo thời gian.

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa là gì?

Xét nghiệm ANA được thực hiện bằng cách sử dụng những phương pháp xét nghiệm khác nhau (kính hiển vi miễn dịch huỳnh quang gián tiếp hoặc bằng các thử nghiệm miễn dịch hấp thụ liên kết men (Enzyme linked immunosorbant assay, ELISA), kết quả được báo cáo là một chuản độ ( tỉ lệ pha loãng ), thường thử nghiệm immunofluroscence mức chuẩn độ đặc hiệu (dương tính). Ở mức chuẩn độ thấp hơn được xem là âm tính, khi chuẩn độ tăng lên, chẳng hạn như mức 1:320,dương tính, cho thấy nồng độ cao của các kháng thể kháng nhân.

Xác định ANA trong miễn dịch huỳnh quang gián tiếp là các mô hình  huỳnh quang trong các tế bào được cố định vào một slide được đánh giá dưới kính hiển vi. Các mô hình khác nhau có liên quan với một loạt các rối loạn tự miễn dịch, mặc dù sự chồng chéo lên nhau có thể xảy ra. Một số các mô hình phổ biến bao gồm:

– Đồng nhất (khuếch tán) – liên quan với bệnh SLE và mô liên kết hỗn hợp
– Lốm đốm ( speckled ) – liên quan với SLE, hội chứng Sjogren, xơ cứng bì, polymyositis, viêm khớp dạng thấp, và bệnh mô liên kết hỗn hợp
– Nucleolar – liên quan với xơ cứng bì và polymyositis
– Mô hình trung tâm (Centromere pattern ) – liên quan với xơ cứng bì và CREST (Calcinosis, hội chứng Raynaud, Esophogeal dysmotility, Sclerodactyly, Telangiectasia)

Một ví dụ về một kết quả dương tính có thể là: “Dương tính tại độ pha loãng 1:320 với một mô hình đồng nhất”.

Kết quả xét nghiệm ANA dương tính có thể nghi ngờ một bệnh tự miễn, nhưng thử nghiệm cụ thể thêm nữa là cần thiết để hỗ trợ trong việc đưa ra một chẩn đoán cuối cùng. Kết quả xét nghiệm ANA có thể dương tính ở những người mà họkhông có bất kỳ bệnh tự miễn dịch được biết đến. Nhưng điều này không phải là phổ biến, tần số của một kết ANAdương tính giả tăng ở những người lớn tuổi .

Ngoài ra, ANA có thể dương tính trước khi phát hiện các dấu hiệu và triệu chứng của một bệnh tự miễn dịch, do đó, có thể mất một thời gian để nói ý nghĩa của một kết quả ANA dương tính ở một người không có triệu chứng. Kết quả một xét nghiệm ANA dương tính duy nhất không có ý nghĩa, do đó, các bác sĩ nên trấn an bệnh nhân của họ, nhưng cũng vẫn nên thận trọng phát hiện các dấu hiệu và triệu chứng để có thể nghi ngờ một bệnh tự miễn dịch.

Khoảng 95% những người có SLE có kết quả xét nghiệm ANAdương tính. Nếu một người nào đó cũng có triệu chứng của SLE, chẳng hạn như viêm khớp, phát ban, và giảm tiểu cầu tự miễn dịch, và sau đó người ấy có thể bị SLE. Trong trường hợp như vậy, một kết quả  ANA dương tính có thể hữu ích để hỗ trợ chẩn đoán SLE. Hai tập hợp xét nghiệm cho các loại hình đặc hiệu của tự kháng thể, chẳng hạn như Anti dsDNA và Anti-SM, có thể được chỉ định (thường là một bảng xét nghiệm ENA) để giúp xác nhận rằng nguyên nhân là SLE.

Một ANA dương tính cũng có thể có nghĩa là người bị lupus do thuốc gây ra. Tình trạng này được liên kết với sự phát triển của tự kháng thể histone, đó là các axit amin lysine và arginine hòa tan trong nước giàu protein . Một thử nghiệmAnti histone có thể được chỉ định để hỗ trợ chẩn đoán lupus do thuốc gây ra.

Các nguyên nhân khác có thể được nhìn thấy trong đó một kết quả xét nghiệm ANA dương tính bao gồm:

– Hội chứng Sjogren:  40% đến 70% của những người có nguyên nhân này có kết quả xét nghiệm ANAdương tính,kết quả này hỗ trợ chẩn đoán, nhưng khi kết quả âm tính cũng không loại trừ được bệnh. Bác sĩ có thể cho xét nghiệmhai tập con của ANA: Anti-SS-A (Ro) và Anti-SS-B (La). Khoảng 90% hoặc nhiều hơn những người bị hội chứng Sjogren có tự kháng thể  SSA.
– Xơ cứng bì (xơ cứnghệ thống) (Scleroderma (systemic sclerosis)): Khoảng 60% đến 90% những người có xơ cứng bì phát hiện có ANA dương tính. Trong những người có thể có nguyên nhân này, xét nghiệm tập hợp ANA  con có thể giúp phân biệt hai hình thể của bệnh, giới hạnngược với khuếch tán. Các hình thể khuếch tán là nghiêm trọng hơn. Bệnh có giới hạn liên quan chặt chẽ với các mô hình nhuộm anticentromere ANA (và các xét nghiệm anticentromere), trong khi hình thể khuếch tán liên quan với tự kháng thể chống SCL-70.

Một kết quả  ANA dương tính cũng có thể xuất hiện ở những người có bệnh Raynaud, viêm khớp dạng thấp, viêm da hoặc polymyositis, bệnh mô liên kết hỗn hợp, và các nguyên nhân tự miễn dịch khác.
Bác sĩ phải dựa vào kết quả xét nghiệm, các triệu chứng lâm sàng, và tiền sử của người để chẩn đoán. Vì các triệu chứng có thể đến và đi, nó có thể mất nhiều tháng hoặc nhiều năm để hiển thị một mô hình để có thể chẩn đoán SLE hoặc bất kỳ của các bệnh tự miễn khác.

Một kết quả ANA âm tính không nghĩ đến có SLE,thường không cần thiết phải lặp lại ngay lập tức khi có một thử nghiệm ANA âm tính, tuy nhiên, do tính chất nhiều đợt của các bệnh tự miễn dịch, nên có thể lặp lại các xét nghiệmANA vào một ngày trong tương lai nếu các triệu chứng không giảm.

Ngoài một số trường hợp hiếm gặp, tiếp tục xét nghiệm tự kháng thể (tập hợp con) là không cần thiết nếu một người có một kết quả ANA âm tính.

Điều gì khác cần biết?

Một số thuốc và một số bệnh nhiễm trùng (như viêm gan siêu vi mãn tính, xơ gan đường mật nguyên phát ) cũng như các nguyên nhân khác được đề cập ở trên có thể cho kết quả dương tính giả cho các thử nghiệm ANA.

Khoảng 3% – 5% người da trắng có thể có ANA dương tính và nó có thể đạt tỉ lệ cao nhất khoảng 10% – 37%  người khỏe mạnh ở độ tuổi 65.

Một số thuốc có thể là nguyên nhân gây ra các triệu chứng SLE, được gọi là lupusdo thuốc gây ra. Khi thuốc được dừng lại, các triệu chứng thường biến mất. Mặc dù nhiều loại thuốc đã được báo cáo gây ra lupusdo thuốc, rõ ràng nhất với hội chứng này bao gồm hydralazine, isoniazid, procainamide, và một số thuốc chống co giật.
Mặc dù một số phòng thí nghiệm có thể sử dụng một xét nghiệm miễn dịch để kiểm tra ANA, kháng thể huỳnh quang (IFA) gián tiếp vẫn được coi là tiêu chuẩn vàng. Thông thường, các phòng thí nghiệm sẽ đối chiếu bằng cách sử dụng xét nghiệm miễn dịch và xác nhận kết quả dương tính hoặc không rõ ràng bằng cách sử dụng IFA.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao ANA được gọi là “kháng thể kháng nhân?

ANA là tự kháng thể chống lại một số thành phần được tìm thấy trong hạt nhân của một tế bào.

2. Bác sĩ của tôi nói với tôi thử nghiệm ANA của tôi là dương tính, nhưng bác sĩ không chắc chắn tôi có lupus.Điều này là thế nào?
   
   Một kết quả ANA dương có nghĩa là bạn có một nồng độ cao hơn bình thường của các tự kháng thể. Đây là một trong những công cụ chẩn đoán lupus cũng như một số bệnh tự miễn khác, do đó, một kết quả dương tính có thể liên quan đến lupus hoặc một bệnh khác. Hoặc bạn chỉ đơn thuần là có thể có một nồng độ các tự kháng thể cao hơn bình thường mà có thể không có bất kỳ vấn đề gì ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Ngay cả trong số những bệnh nhân lupus, những kết quả có thể khác nhau, một người có thể được thuyên giảm tại một độ pha loãng nhất định của ANA trong khi người khác có thể tột cùng tại cùng một độ pha loãng. Bệnh tự miễn thường có ảnh hưởng trên hệ thống của cơ thể và rất phức tạp. Giải thích những kết quả này có ý nghĩa cho bạn là công việc của bác sĩ. Và bác sĩ của bạn có thể cần phải so sánh kết quả thử nghiệm của bạn cũng như mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng của bạn trong một khoảng thời gian để thực hiện một chẩn đoán xác định. Thời gian thêm này cũng có thể cho phép bác sĩ của bạn cơ hội để loại bỏ các nguyên nhân khác có thể gây ra các triệu chứng của bạn. Xác nhận SLE nếu các thử nghiệm bổ sung  tự kháng thể Smith và ds-DNAdương tính.

3.SLE là điều tương tự như lupus?

Thực tế, có một số hình thể của bệnh lupus. SLE là hình thể phổ biến nhất được gọi khi có ai đó đề cập đến “lupus”. Lupus có nghĩa là nó có thể tấn công hầu như bất kỳ hệ thống các cơ quan nào trong cơ thể của bạn. Đây là hình thểnghiêm trọng nhất. Có các hình thể khác của bệnh chủ yếu bệnh giới hạn ở da. Các triệu chứng bao gồm phát ban có thể được tìm thấy trong nhiều hình dạng và vị trí trên cơ thể. Một phát ban hình bướm thường thấy trên hoặc gần mặt.

nguồn: https://hoachatxetnghiem.com.vn/xet-nghiem-ana.stm