CHỈ ĐỊNH XÉT NGHIỆM SINH HÓA
Xét nghiệm Amylase
Tên tắt : Amy
Tên chính : Amylase
Xét nghiệm liên quan : Lipase, Trypsin, Trypsinogen
Xét nghiệm này đo lượng amylase trong máu hoặc nước tiểu hoặc dịch phúc mạc. Amylase là một enzyme sản xuất bởi tuyến tụy để giúp tiêu hóa chất tinh bột (carbohydrate ). Nó được tiết ra qua ống tụy vào tá tràng, nó giúp phá vỡ carbohydrate từ thức ăn uống. Amylase cũng được sản xuất bởi các cơ quan khác, đặc biệt là tuyến nước bọt.
Amylase bình thường hiện diện trong máu và nước tiểu với số lượng nhỏ. Khi các tế bào trong tuyến tụy bị tổn thương, viêm tụy, ống tụy bị chặn do sỏi hoặc hiếm hơn khi có một khối u tuyến tụy, số lượng amylase tìm đường vào máu làmtăng nồng độ trong máu và ra nước tiểu, nước tiểu là con đường bài tiết amylase từ máu.
Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?
Xét nghiệm amylase máu được chỉ định cùng với xét nghiệm lipase, để giúp chẩn đoán và theo dõi viêm tụy cấp tính hoặc mãn tính và các rối loạn khác có thể liên quan đến tuyến tụy. Xét nghiệm amylase nước tiểu cũng có thể được chỉ định. Thông thường, nồng độ amylase nước tiểu sẽ phản ánh nồng độ amylase máu. Đôi khi xét nghiệm creatinine trongnước tiểu cũng có thể được chỉ định cùng với amylase nước tiểu để giúp đánh giá chức năng thận, chức năng thận giảmcó thể dẫn đến giảm tốc độ bài tiết amylase ra nước tiểu . Trong một số trường hợp, thử nghiệm amylase có thể được thực hiện trên dịch phúc mạc để giúp chẩn đoán viêm tụy.
Xét nghiệm Amylase đôi khi được sử dụng để theo dõi điều trị ung thư liên quan đến tuyến tụy và sau khi đã loại bỏ sỏi mật .
Khi nào được chỉ định?
Một xét nghiệm amylase máu có thể được chỉ định khi một người có triệu chứng của một rối loạn tuyến tụy, chẳng hạn như:
– nặng bụng hoặc đau lưng
– sốt
– mất cảm giác ngon miệng
– buồn nôn
Một xét nghiệm amylase nước tiểu có thể được chỉ định cùng hoặc sau một thử nghiệm amylase máu. Một hoặc cả hai cũng có thể được chỉ định khi bác sĩ muốn theo dõi một người để đánh giá hiệu quả điều trị và xác định xem mức độ amylase tăng hoặc giảm theo thời gian.
Kết quả thử nghiệm có nghĩa là gì?
Tùy theo phương pháp, mỗi phòng xét nghiệm có thể có những giá trị tham khảo khác nhau
Giá trị tham khảo :
- Amylase / máu = 15 – 85 U/L
- Amylase / nước tiểu = < 485 U/L
Trong viêm tụy cấp, amylase trong máu thường tăng lên gấp 4-6 lần so với giá trị tham khảo cao nhất, đôi khi được gọi là giới hạn trên của mức bình thường. Sự gia tăng này xảy ra trong vòng 12-72 giờ sau khi tuyến tụy bị tổn thương và nói chung vẫn còn cao cho đến khi nguyên nhân được điều trị thành công. Các giá trị amylase sẽ trở lại bình thường trong một vài ngày sau đó. Trong viêm tụy mãn tính, nồng độ amylase ban đầu tăng cao vừa phải, nhưng thường giảm theo thời gian với sự tiến triển của tổnthương tuyến tụy .
Mức độ Amylase cũng có thể được tăng lên đáng kể ở những người tắc nghẽn ống tụy và ung thư tuyến tụy.
Mức tăng của amylase trong dịch phúc mạc có thể xảy ra trong viêm tụy cấp nhưng cũng có thể xảy ra trong các rối loạn bụng khác, chẳng hạn như tắc nghẽn ruột hoặc giảm lưu lượng máu đến ruột (nhồi máu).
Nồng độ amylasemáu và nước tiểu giảm ở một người có các triệu chứng viêm tụy có thể cho biết các tế bào sản xuất amylase của tuyến tụy bị tổn thương vĩnh viễn. Mức độ amylase tăng trong máu, nồng độ amylase nước tiểu bình thường hay thấp có thể chỉ ra sự hiện diện của macroamylase, một phức hợp lành tính giữa amylase và các protein khác tích tụ trong máu.
Điều gì khác nên biết?
Trong viêm tụy cấp, nồng độ amylase thường cao song song với nồng độ lipase, mặc dù lúc đầu mức độ lipase có thể tăng chậm hơn amylase máu nhưng sau đó nó tăng rất cao và sẽ còn tăng hơn cao nữa.
Amylase cũng tăng trong viêm tụy mạn tính thường liên quan với chứng nghiện rượu, chấn thương, tắc nghẽn ống tụy, liên kết các bất thường di truyền như là xơ nang.
Câu hỏi phổ biến
- Nồng độ amylase của tôi luôn luôn cao, có nghĩa là tôi có một vấn đề về tuyến tụy?
Không, Amylase cũng có thể tăng lên cao đáng kể ở những người có cuộc tấn công túi mật. Mức độ amylase nước tiểu và máu có thể được tăng cao vừa phải với một loạt các nguyên nhân bệnh lý khác, chẳng hạn như ung thư buồng trứng, ung thư phổi, thai ngoài tử cung, viêm ruột thừa cấp tính, bệnh tiểu đường nhiễm ceton acid, quai bị, tắc ruột, hoặc loétthủng ruột, nhưng xét nghiệm amylase thường không được sử dụng để chẩn đoán hay theo dõi các rối loạn này.
- Thuốc mà tôi đang dùng có thể ảnh hưởng đến mức độ amylase?
Vâng. Một số thuốc có thể gây ra amylase tăng bao gồm aspirin, thuốc lợi tiểu, thuốc tránh thai, corticosteroids, indomethacin, ethyl rượu và thuốc phiện (như codeine và morphine).
- Sự khác biệt giữa P-amylase và S-amylase là gì?
Amylase là một enzyme có nhiều đồng dạng khác nhau được gọi là isoenzymes. Các mô khác nhau sẽ cho cácisoenzyme khác nhau. P-amylase là loại amylase được sản xuất chủ yếu trong tuyến tụy. S-amylase là loại của amylaseđược sản xuất chủ yếu bởi các tuyến nước bọt. P-amylase trong máu tăng khi tuyến tụy bị viêm hoặc bị hư hỏng. S-amylase trong máu tăng lên khi các tuyến nước bọt bị viêm hoặc bị hư hỏng. Đo amylase tụy, hoặc P-amylase, có thể hữu ích trong việc xác định một mức độ amylase tổng số tăng là do viêm tụy cấp.
nguồn: https://hoachatxetnghiem.com.vn/xet-nghiem-amylase.stm
Bài viết cùng chủ đề:
