Xét nghiệm Ammonia

Công thức hóa học : NH3

Tên chính : Ammonia, plasma

Xét nghiệm liên quan : Liver Panel, ALT, AST, ALP

Xét nghiệm này đo lượng amoniac trong máu. Amoniac là một hợp chất được tạo ra bởi vi khuẩn đường ruột và các tế bào trong cơ thể trong quá trình tiêu hóa protein. NH3 là một sản phẩm chất thải thường được vận chuyển đến gan và được chuyển hóa thành urê và glutamine. Urê sau đó được đưa đến thận, được bài tiết ra ngoài qua nước tiểu. Nếu “chu trình tổng hợp urê” không hoàn chỉnhđểchuyển hóa amoniac, amoniac tích tụ trong máu và đi qua hàng rào máu / não. Các nguồn gốc khác của ammonia là thận và cơ bắp.

Amoniac và các hợp chất chuyển hóa khác ở gan có thể tích lũy trong não khi chức năng gan bị giảm do rối loạn như xơ gan hoặc viêm gan gây ra bệnh não gan. Bệnh não gan gây ra những thay đổi tinh thần và thần kinh có thể dẫn đến lúlẫn, mất phương hướng, buồn ngủ, và cuối cùng là hôn mê và thậm chí tử vong. Trẻ sơ sinh và trẻ em có nồng độ amoniac tăng có thể gây nôn mửa thường xuyên, dễ cáu kỉnh, và có thể tiến triển dầnvào hôn mê. Nếu không điều trị, trẻcó thể bị động kinh, hô hấp khó khăn, và có thể rơi vào tình trạng hôn mê.

Rối loạn amoniac có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm:

* Bệnh gan nặng – thiệt hại làm hạn chế khả năng chuyển hóa ammoniacủa gan, tăng amoniac cấp  có thể được nhìn thấy ở những người bị bệnh gan ổn định, đặc biệt là sau một sự kiện kích hoạt như xuất huyết tiêu hóa hoặc sự mất cân bằng điện giải.
* Giảm lưu lượng máu đến gan – do lượng amoniac vận chuyểnvề gan để được chuyển hóa ít.
* Hội chứng Reye – một căn bệnh hiếm gặp ảnh hưởng đến máu, não và gan, triệu chứng đặc trưng là tăng nồng độ amoniac và giảm glucose trong máu , ảnh hưởng chủ yếu ở trẻ em và thanh thiếu niên. Trong hầu hết các trường hợp,thường xuất hiện sau khi được kích hoạt bởi một nhiễm virus, nguy cơ cũng tăng lên ở trẻ em sử dụng thuốc aspirin .
* Suy thận – thận không thể đào thải urêra khỏi cơ thể , dẫn đến tích tụ amoniac trong máu.
* Khuyết tật di truyền trong chu trình urê , hiếm gặp – thiếu một hoặc khiếm khuyết một hoặc nhiều các enzym cần thiết để hoàn thành việc chuyển hóa amoniac thành urê.

Xét nghiệm được sử dụng như thế nào ?

Xét nghiệm amoniac chủ yếu được sử dụng để giúp điều tra về nguyên nhân gây ra những thay đổi trong hành vi và ý thức. Nó có thể được cho làm cùng với các xét nghiệm khác như đường, điện giải, và chức năng thận và xét nghiệm chức năng gan, giúp chẩn đoán nguyên nhân của tình trạng hôn mê không rõ nguồn gốc hoặc để giúp hỗ trợ chẩn đoán hội chứng Reye hay bệnh não gan do các bệnh gan khác nhau . Một mức độ amoniac cũng có thể được chỉ định để giúp phát hiện và đánh giá mức độ nghiêm trọng của một khiếm khuyết chu trình urê.

Một số bác sĩ sử dụng thử nghiệm amoniac để theo dõi hiệu quả điều trị của bệnh não gan, nhưng không có thỏa thuận rộng rãi trên tiện ích lâm sàng của nó. Vì bệnh não gan có thể được gây ra bởi sự gia tăng của một loạt các độc tố trong máu và não, nồng độ amoniac trong máu tương quan kém với mức độ suy giảm.

Khi nào thì được chỉ định?

Một thử nghiệm amoniac có thể được chỉ định trên một trẻ sơ sinh khi có các triệu chứng như khó chịu, nôn mửa, hôn mê và co giật nảy sinh trong vài ngày đầu sau khi sinh. Nó có thể tăngkhi đứa trẻ có các triệu chứng này  một tuần sau bị nhiễm siêu vi, chẳng hạn như cúm hoặc cảm lạnh, khi các bác sĩ nghi ngờ rằng đứa trẻ có thể có hội chứng Reye.

Khi người lớn trãi quasự thay đổi tâm thần, mất phương hướng, buồn ngủ, hoặc  đi dần vào hôn mê, một mức độ amoniac có thể được chỉ địnhđể giúp đánh giá nguyên nhân của sự thay đổi trong ý thức. Ở những người bị bệnh gan ổn định, một mức độ amoniac có thể được cho làm cùng với các xét nghiệm chức năng gan khác, khi một người nào đó đột nhiên “đổi hướng tồi tệ hơn” và trở thành bị bệnh cấp hơn.

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa gì?

Giá trị  tham khảo bình thường : Amoniac  / máu = 27,2 – 102 µg/dL (16 – 60 µmol/L )

Nồng độ amoniac tăng đáng kể  trong máu chỉ ra rằng quá trình chuyển hóa amoniactrong cơ thể và loại bỏ amoniac không có hiệu quả nhưng không chỉ ra nguyên nhân.

Ở trẻ sơ sinh, một mức độ rất cao có liên quan đến chu trình urê do thiếu men hoặc khiếm khuyết di truyền nhưng cũng có thể gặp trong bệnh tan máu của trẻ sơ sinh. amoniac tăng vừaphải và ngắn ngủi trong máu là tương đối phổ biến ở trẻ sơ sinh, trong đó  có thể tăng và giảm mà không gây ra các triệu chứng nhận thấy.

Một lượng Glucosegiảmvà mức amoniac  tăng lêntrong máu có thể chỉ ra sự hiện diện các triệu chứng của hội chứng Reye ở trẻ em và thanh thiếu niên. Nồng độ tăng cũng có thể cho thấy một khiếm khuyết enzyme của chu trình urê trước đây không được chẩn đoán.

Ở trẻ em và người lớn, mức độ amoniac cao cũng có thể cho thấy suy gan hoặc suy thận. Thông thường, một căn bệnh cấp tính hoặc mãn tính sẽ hoạt động như một kích hoạt,  nồng độ amoniac tăng đến mức mà người bị ảnh hưởng khó có khả năng thanh toán bù trừ chúng.

Nồng độ bình thường của amoniac không loại trừ bệnh não gan. Các chất thải khác có thể góp phần làm thay đổi các chức năng tinh thần và ý thức, và mức độ  ammonia của não có thể cao hơn nhiều so với nồng độ trong máu. Điều này có thể làm trở ngại sự tương quangiữa các triệu chứng với mức độ  amoniac máu của một người .

Mức giảm của amoniac có thể được nhìn thấy với một số loại tăng huyết áp, chủ yếu như (huyết áp cao không rõ nguyên nhân) và ác tính (cao huyết áp rất cao, xảy ra đột ngột và nhanh chóng).

Điều gì khác nên biết?

Nồng độ amoniac tăng cũng có thể được nhìn thấy :

  •      Xuất huyết tiêu hóa – tế bào máu bị ly giải trong ruột, giải phóng protein.
  •      Cơ bắp gắng sức – cơ sản xuất amoniac khi hoạt động và hấp thụ nó khi nghỉ ngơi.
  •      Sử dụng ga rô – nồng độ amoniac có thể được tăng lên trong các mẫu máu thu được.(amoniac trong hống cầu cao hơn huyết tương ( 150 – 230 µg/d )).
  •      Sử dụng một số loại thuốc, bao gồm cả rượu, thuốc an thần, thuốc lợi tiểu, valproic acid, và các chất ma tuý
  •      Hút thuốc

Mức amoniac giảm có thể được nhìn thấy khi sử dụng một số thuốc kháng sinh, chẳng hạn như neomycin.

Xét nghiệm amoniac cũng có thể được thực hiện trên máu động mạch, nhưng phương pháp này  ít được dùng hơn. Một số bác sĩ cảm thấy rằng các phép đo amoniac động mạch có hữu ích lâm sàng hơn, nhưng điều này không phải là một thỏa thuận rộng rãi .

Câu hỏi thường gặp

  1. Xét nghiệm amoniac được sử dụng để phát hiện hoặc giám sát ngộ độc amoniac?

Nói chung , không. Trong hầu hết các trường hợp, amoniac có tác dụng tại chỗ, đốt hoặc làm khó chịu bất cứ chỗ nàotiếp xúc với nó, nhưng theo Cơ quan các chất độc hại và Đăng ký Bệnh tật (ATSDR), amoniac thường không tác dụngnhư một chất gây độc toàn thân. Amoniac thượng mại đậm đặc, ở dạng lỏng hoặc hơi nước, có thể gây bỏng nghiêm trọng hơn so với amoniac gia đình lỏng loãng hơn, nhưng cả hai có thể gây tổn thương mắt, da, đường hô hấp, và miệng, cổ họng, dạ dày nếu nuốt phải.

  1. Khi mức độ amoniac của tôi tăng và đã trở lại bình thường, nó có thể tăng trở lại?

Nó phụ thuộc vào lý do tại sao nó được tăng lên trong những chỗ đầu tiên. Nếu bạn đã có một tình trạng tạm thời, mức độ amoniac sau đó có khả năng sẽ tiếp tục bình thường. Nếu bạn có một tình trạng mãn tính, mức độ có thể sẽ tăng trở lại sau đó, và tình trạng sức khỏe của bạn có thể sẽ cần phải được theo dõi. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về những gì đểtốt nhất cho bạn.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

0938238868